اصلاح ودرمان اپن بایت(به هم نرسیدن دندان های بالا و پایین)

وضعیت دندان‌های سالم و منظم در حالت ایده‌آل به گونه‌ای است که دندان‌های بالایی باید در جهت عمودی در حدود 25 درصد از سطح دندان‌های پایینی را بپوشانند، اما در افرادی که با مشکل اپن بایت (عدم همرسی دنداهای بالا و پایین ) مواجه هستند، وضعیت دندان‌ها به این شکل نیست.

اپن بایت یک حالت از نامرتبی دندان‌ها یا اصطلاحاً مال‌اوکلوژن است که طی آن، دندان‌های مقابل هم در ردیف‌های بالا و پایین به علت بی‌نظمی به درستی بر روی هم قرار نمی‌گیرند یا به هم نمی‌رسند. این حالت از نامرتبی دندان‌ها توسط یک متخصص ارتودنسی درمان می‌شود. متخصص ارتودنسی به صورت تخصصی با چگونگی رشد و نمو اجزای صورت و نحوه به هم رسیدن دندان‌ها یا قرار گرفتن آنها در مقابل هم سر و کار دارد و تخصص او در زمینه تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دهان و دندان است.

اپن بایت چیست؟

اپن بایت اصطلاحی است که برای توصیف وضعیتی به کار می‌رود که دندان‌های بالا و پایین در هنگام بسته بودن دهان نمی‌توانند در تماس فیزیکی با هم قرار بگیرند. وقتی که این حالت اتفاق می‌افتد، در واقع هیچ گونه همپوشانی در جهت عمودی بین دندان‌های جلویی در دهان وجود ندارد، در حالی که در حالت عادی باید دندان‌های بالا کمی از سطح دندان‌های پایین را بپوشاند.

علل

اپن بایت (عدم همرسی دندان‌های بالا و پایین) می‌تواند به علت عادت‌های ناسالم مربوط به دهان و دندان از جمله موارد زیر، به وجود بیاید:

مکیدن لب پایینی

مکیدن لب‌ها می‌تواند باعث کج شدن دندان‌ها و یا انحراف فک از مسیر رشد طبیعی خود و نامتقارن شدن وضعیت فک‌های بالا و پایین شود. عادت به مکیدن لب در صورتی که به حالت خفیف اما مداوم و طولانی ادامه داشته باشد، می‌تواند مشکلات دائمی در وضعیت فک و دندان ایجاد کند و پس از مدتی موجب بروز مشکل اپن بایت گردد.

مکیدن انگشتان

نوزاد انسان یک میل ذاتی به مکیدن دارد و به همین علت است که اغلب شست و انگشتان دست خود را می‌مکد تا احساس آرامش و راحتی داشته باشد. مطالعاتی که در مؤسسات معتبر تحقیقات دندانپزشکی انجام گرفته است، نشان می‌دهد که بهترین زمان برای ترک عادت به مکیدن انگشتان در حدود سن 3 یا 4 سالگی می‌باشد. بسیاری از دندانپزشکان متخصص کودکان معتقدند که تغییراتی که به علت مکیدن انگشتان در فک و دندان کودکان به وجود می‌آید، حالت برگشت‌پذیر دارد و در صورتی که کودک تا قبل از شروع رشد دندان‌های دائمی که معمولاً در سنین 5 تا 6 سالگی است، این عادت را ترک کند، امکان اصلاح تغییرات ناشی از آن وجود خواهد داشت. اما در صورتی که این عادت تا بعد از سن 5 یا 6 سالگی همچنان ادامه پیدا کند، ممکن است برای اصلاح پیامدهای آن نیاز به درمان ارتودنسی وجود داشته باشد.

فشار دادن زبان

این عادت (که اصطلاحاً با عنوان «بلع کودکانه» نیز گفته می‌شود) یک حالت ناسالم در بلعیدن غذا است که در اثر آن، هنگام بلعیدن، صحبت کردن و یا هنگامی که زبان در حالت استراحت در دهان است، نوک زبان به پشت دندان‌های جلویی فشار می‌آورد یا از بین دندان‌ها بیرون می‌زند.

جلو بودن زبان

به حالتی گفته می‌شود که زبان در حالت عادی در دهان خیلی رو به جلو قرار گرفته است و هنگامی که در حال استراحت است، به پشت دندان‌ها فشار می‌آورد و به مرور زمان باعث ایجاد اپن بایت می‌گردد. نفس کشیدن از راه دهان نیز می‌تواند باعث جلو آمدن زبان کودک شما شود.

بیماری‌ها و مشکلات ناشی از اپن بایت

• مشخص‌ترین و مشهودترین مورد از عواقب اپن بایت، بی‌نظمی و نامرتب شدن دندان‌ها و به هم خوردن طرح لبخند بیمار می‌باشد. البته مشکل طرح لبخند نامرتب می‌تواند صرفاً از نظر زیبایی ظاهری اهمیت داشته باشد، اما به هر حال باعث کاهش میزان اعتماد به نفس در بیمار خواهد شد و این امر می‌تواند پیامدهای روانی منفی و درازمدتی را در فرد به دنبال داشته باشد.
• عارضه اپن بایت می‌تواند باعث شود که فرد به حالت نوک زبانی صحبت کند و این ویژگی تا دوران بزرگسالی نیز در او ادامه پیدا کند. اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندان می‌تواند به کاهش مشکلات گفتاری که به علت نامرتبی دندان‌ها به وجود مي‌آید، کمک نماید.
• اپن بایت همچنین می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در غذا خوردن فرد شود. وقتی که مشکل اپن بایت سال‌های طولانی ادامه داشته باشد و درمان نشود، باعث ساییدگی شدید دندان‌هایی خواهد شد که در ردیف‌های بالا و پایین به صورت ردیف و مرتب قرار نگرفته‌اند.
• اپن بایت می‌تواند حساسیت دندان‌ها را افزایش دهد و این احتمالاً باعث می‌شود که غذا خوردن برای بیمار بسیار آزار دهنده و دردناک باشد. علاوه بر آن، خطر پوسیدگی دندان‌ها در افرادی که مشکل اپن بایت دارند، بسیار بیشتر از حد معمول است.
• موارد شدیدتر اپن بایت باعث وارد آمدن فشار زیادی بر روی فک‌ها می‌شود که سر دردهای مکرر و افزایش حساسیت عمومی دندان‌ها را به دنبال خواهد داشت.

درمان اپن بایت برای چه افرادی مناسب است؟

روش‌های مختلفی برای ارتودنسی وجود دارد که روش مناسب برای هر فرد بر اساس سن و وضعیت نامرتبی دندان‌های او انتخاب می‌شود. اصولاً شدت بسیاری از موارد اپن بایت (عدم همرسی دندان‌های بالا و پایین) به اندازه‌ای نیست که برای اصلاح آن به درمان ارتودنسی نیاز باشد، اما فقط یک متخصص ارتودنسی باتجربه است که می‌تواند تعیین کند آیا شما فرد مناسبی برای درمان این عارضه هستید یا خیر. روش‌های مختلف برای درمان اپن بایت، بسته به شرایط و وضعیت بیمار می‌تواند از سیم‌کشی دندان‌ها تا درمان‌های پیشرفته‌تری مانند جراحی ارتودنسی متفاوت باشد.

روش‌های درمان

برای درمان اپن بایت می‌توان از روش‌های متعددی استفاده کرد:

سیم‌کشی دندان‌ها و استفاده از هدگیر

اگر شما جوان هستید و رشد استخوان‌هایتان هنوز ادامه دارد، از همین قابلیت رشد استخوان‌ها می‌توان برای بالا کشیدن دندان‌های عقب دهان و ایجاد تعادل مورد نظر در دندان‌های بالا و پایین جهت اصلاح اپن بایت با ارتودنسی استفاد نمود. بسته به شدت نامرتبی دندان‌ها ممکن است در کنار هدگیر، از گگ دهانی (بایت بلاک) یا بریس‌های ارتودنسی برای اصلاح اپن بایت استفاده شود. با این حال در صورتی که رفتارها و عاداتی که از ابتدا باعث ایجاد مشکل اپن بایت شده است را ترک نکنید، درمان اپن بایت با ارتودنسی نیز نمی‌تواند نتایج دائمی و ماندگاری برای شما داشته باشد و احتمالاً مشکل اپن بایت مجدداً بروز پیدا خواهد کرد.

استفاده از TSAD

امروزه استفاده از ابزارهای موقتی انکوریج اسکلتی (TSAD) به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر درمانی برای کنترل انکوریج، تکامل زیادی پیدا کرده است. شاید بتوان گفت یکی از بزرگ‌ترین مزایای این ابزارها کنترل عمودی است که می‌توانند تأمین نمایند. ابزارهای TSAD همراه با وسیله دیگری که از یک گگ دهانی، یک دکمه پلاستیکی در وسط سقف دهان و چهار باله کناری از جنس نیتینول که نیرویی در جهت عمودی وارد می‌کنند تشکیل شده است، مجموعاً باعث می‌شوند که دندان‌های قسمت عقب دهان به طرف داخل حرکت کنند و حالت اپن بایت در جلو دهان بسته شود.

گگ دهانی (بایت بلاک)

گگ‌های دهانی یا بایت بلاک‌ها به گونه‌ای طراحی و ساخته می‌شوند که در ابتدا فقط دندان‌های مولر دوم با آنها در تماس هستند. به تدریج که دندان‌های عقب دهان به طرف داخل حرکت می‌کند، دندان‌های مولر اول و نیش (دو پایه) نیز در تماس با این ابزار قرار می‌گیرند. از بایت بلاک برای اصلاح اپن بایت استفاده می‌شود.

جراحی

جراحی اپن بایت هنگامی انجام می‌شود که رشد استخوان‌ها در بزرگسالان کند یا متوقف شده است و مشکل اپن بایت به قدری شدید است که با استفاده از روش‌های دیگر، امکان دستیابی به نتایج زیبا و بادوام وجود ندارد.

جراحی ارتودنسی یا جراحی اصلاحی فک می‌توانند نتایج دائمی یا بادوام‌تری در درمان عارضه اپن بایت و نیز سایر مشکلات دندانی که ممکن است شما به آن دچار باشید، حاصل نماید. در طی این عمل جراحی، فک بالایی به موقعیت جدیدی منتقل می‌شود و در آنجا با استفاده از پیچ و پلاک‌های مخصوص ثابت می‌گردد.

چه نتایجی را می‌توان از درمان اپن بایت انتظار داشت؟

مهم‌ترین تغییری که در نتیجه درمان این عارضه حاصل می‌شود، بسته شدن حالت اپن بایت می‌باشد. علاوه بر آن در مواردی که از جراحی ارتودنسی برای درمان اپن بایت استفاده شود، تغییرات مثبتی مطابق با دلخواه خود بیمار در شکل صورت او به وجود می‌آید. بعضی از بیماران ما رضایت کامل خود از نتایج به دست آمده را گواهی کرده‌اند.

هزینه

با توجه به وجود روش‌های متعدد و متفاوتی از جمله ارتودنسی و جراحی که برای درمان اپن بایت امکان استفاده از آنها وجود دارد، هزینه‌های درمان نیز بر اساس روش مورد استفاده، شدت مشکل شما و میزان مهارت و تجربه دندانپزشک متخصص، تا حدود زیادی متغیر خواهد بود.