ارتودنسی کاموفلاژ یا جبرانی
کاموفلاژ در ارتودنسی به عنوان اجرای یک گزینهی درمانی کمتر تهاجمی در بیماران مبتلا به مشکل شدید جهت دستیابی به نتایج مطلوب در محدودیت فیزیولوژیکی تعریف میشود و ممکن است به اصلاح مشکلات واقعی موجود در بیمار نپردازد. هدف از کاموفلاژ پنهان کردن تناسبهای اسکلتی غیر قابل قبول با تغییر موقعیت دندانها در فک از طریق درمان ارتودنسی است بطوری که نامرتبی دندانها به وضعیت قابل قبولی برسد و صورت ظاهر زیبایی داشته باشد. جابهجایی دندانها مانند به عقب کشیدن دندانهای پیشین بیرون زده اغلب کاموفلاژ نامیده میشود. کاموفلاژ حاکی از آن است که تغییر موقعیت دندانها تاثیر مطلوب یا حداقل غیر مخربی بر زیبایی صورت میگذارد.
متقاضیان درمان
موارد مصرف درمان کاموفلاژ عبارتند از:
- بالا بودن سن بیمار برای انجام اصلاحات موفقیت آمیز در حین رشد
- ناهنجاری اسکلتی خفیف تا متوسط کلاس ۲ یا ناهنجاری خفیف کلاس ۳
- مرتب بودن نسبی دندانها (بطوری که فضای کافی برای جابهجایی کنترل شده قدامی خلافی در دسترس باشد و برای کاهش شلوغی دندانها مورد استفاده قرار نگیرد).
- تناسب عمودی صورت، صورت نه بیش از حد کوتاه باشد نه بلند
محدودیتها و موارد منع مصرف
موارد منع مصرف درمان کاموفلاژ عبارتند از:
- ناهنجاریهای اسکلتی شدید کلاس ۲، متوسط یا شدید کلاس ۳ و ناهنجاری اسکلتی عمودی
- بیماران مبتلا به نامرتبی شدید یا بیرون زدگی دندانها
- نوجوانان با پتانسیل رشد خوب یا بزرگسالان با ناهنجاریهای بیشتر از حد خفیف (که در آنها جراحی ارتوگناتیک معمولاً نتایج طولانی مدت بهتری به همراه دارد)
- بیماران بزرگسال که عمر کمتری در پیش دارند
- بیمارانی که از نظر پزشکی در خطر هستند.
- بیماران کم توان ذهنی
- بیمارانی که از نظر مشکلات لثه در خطر هستند.
- نیاز به نتایج فوری باشد (بیمارانی که قصد رفتن به خارج، ازدواج و غیره را دارند)
ارزیابیهای قبل از درمان
قضاوت نهایی برای تعیین اینکه درمان ارتودنسی به تنهایی به منظور انجام کاموفلاژ برای یک مشکل اسکلتی نتیجهی قابل قبولی به همراه دارد، و یا نیاز به جراحی ارتودنسی برای اصلاح و استتار مشکلات فک است، باید برای هر بیمار بطور جداگانه انجام شود. نقش متخصص ارتودنسی تامین اطلاعاتی است که برای تصمیمگیری نیاز است و برای این منظور پیش بینیهای تصویری کامپیوتری از سرانجام دندانها با یا بدون جراحی ابزار مهمی برای کمک به بیماران و والدین است. برای پزشک، دو نگرش در مورد استفاده از پیش بینیهای کامپیوتری وجود دارد که از یک طرف خطرناک است زیرا نتیجهی پیش بینی شده ممکن است حاصل نشود، و از طرف دیگر بسیار عالی است زیرا موجب بهبود ارتباط با بیمار میشود بطوری که بطور کامل گزینههای ارائه شده را درک میکنند.
کاموفلاژ برای انواع مختلف ناهنجاری فک چگونه است؟
کاموفلاژ کلاس ۲
کاموفلاژ دندانی برای مشکلات اسکلتی کلاس ۲ با یا بدون کشیدن دندان انجام میشود. کاموفلاژ کلاس ۲ میتواند سه نوع باشد:
- عقب کشیدن دندانهای پیشین فک بالا- این کار با کشیدن دندانهای آسیاب کوچک اول و حرکت دندانهای جلویی به طرف عقب و فضای خالی شده انجام میشود. محافظت از انکوریج در حین بستن این فضا بدون اینکه دندانهای خلفی به جلو بیایند، مهم است.
- جابهجایی دندانهای هر دو فک بطوری که دندانهای بالا به عقب و دندانهای پایین به جلو حرکت کنند.
- با دستگاههای ثابت این فرایند با کشهای کلاس ۲ انجام میشود. واکنشهای معمول به کشهای کلاس ۲ یا معادلهای آنها، شامل عقب رفتن خفیف قوس بالا، جابهجایی عمدهی قوس پایین به طرف جلو و افزایش طول فک بالا است.
کاموفلاژ کلاس ۳
کاموفلاژ کلاس ۳ دشوارتر از نوع کلاس ۲ است، نه به این دلیل که حرکت دندان دشوارتر است بلکه به این دلیل که دستیابی به زیبایی قابل قبول سختتر میباشد. مشکل این است که بیشتر بیماران کلاس ۳ دارای مقداری جبران توسط دندانها هستند که در طول رشد ایجاد شده است. کاموفلاژ کلاس ۳ از لحاظ منطقی معکوس کاموفلاژ کلاس دو است و در آن دندانهای پیشین پایین به عقب میروند، دندانهای پیشین بالا به جلو کشیده میشوند و برجستگی چانه از طریق عمل جراحی کاهش مییابد. علاوه بر این، چرخاندن فک پایین به طرف عقب و پایین در صورت بزرگ بودن چانه میتواند به عنوان نوعی کاموفلاژ در نظر گرفته شود.
به منظور اصلاح کراس بایت قدامی با درمان ارتودنسی، جلو کشیدن دندانهای پیشین بالا و عقب کشیدن دندانهای پایین ضروری میباشد. از آنجایی که نوک دندانهای پیشین بالا به طرف جلو متمایل است، انحراف آنها یک مشکل زیبایی است، اما اعمال نیروی پیچشی بر ریشهها و حرکت آنها به طرف جلو دشوار بوده و بر انکوریج فشار وارد میکند.
با درمان کاموفلاژ، ممکن است اصلاح کامل خط وسط دندانها ممکن نباشد. با این حال خط وسطهای اسکلتی مهم هستند. حرکت جانبی چانه از طریق استئوتومی لبهی پایین در مقایسه با روشهای دو طرفهی راموس فک پایین یک عمل جراحی جزئی میباشد یا استئوتومی میتواند در پنهان کردن عدم تقارن فک موثر باشد.
کاموفلاژ اپن بایت اسکلتی
برخی تکنیکهای توصیه شده برای درمان ارتودنسی بیمار مبتلا به اپن بایت اسکلتی وجود دارند. بیشتر این عملها به منظور به داخل راندن دندانهای خلفی یا حداقل جلوگیری از بیرون آمدن یا کشیدن دندانهای آسیاب جهت کاهش یا کنترل ارتفاع جلوی صورت طراحی شدهاند. در ادامه اصول درمانی که برای بیمار مبتلا به اپن بایت اسکلی مطرح شدهاند، ارائه میگردد:
- جلوگیری از جلو آمدن دندانهای خلفی بالا
- جلوگیری از بیرون آمدن دندانهای آسیاب پایین
- حفظ یا ایجاد یک انحنا
- جلوگیری از کشهای کلاس ۲ و کلاس ۳ زیرا هر دو باعث جلو آمدگی دندانهای خلفی میشوند.
- کشهای عمودی قدامی معمولاً توصیه نمیشوند.
- اگر نیاز به کشیدن دندانی باشد، هرچه دندان عقبتر باشد بهتر است.
- از به هم متصل کردن دندانهای آسیاب دوم باید اجتناب شود زیرا هنگامی که سیم ارتودنسی بر روی این دندانها قرار میگیرد تمایل به جلو آمدن دارند.
ایمپلنت احتمال دستیابی به یک انکوریج ثابت را در موارد اپن بایت اسکلتی فراهم میکند. ایمپلنتهایی که وارد استخوان شدهاند بطور موفقیت آمیزی برای به داخل راندن مکانیکی دندانها در وضعیت اپن بایت استفاده میشوند تا از جلو آمدن دندانهای خلفی جلوگیری شود. علاوه بر ایمپلنتهای تکی دندان، سیستم انکوریج اسکلتی که در آن از صفحههای کوچک تیتانیومی استفاده میشود نیز یک انکوریج ثابت فراهم میکند.
جراحی کاموفلاژ چگونه است؟
جراحی کاموفلاژ (جبرانی) دارای همان اهداف کاموفلاژ ارتودنسی است که برای برطرف کردن بدشکلی فک بدون اصلاح مشکل زمینهای مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع درمان شامل جراحی چانه، جراحی بینی و سایر عملهای بافت نرم صورت از جمله گرافتهای آنلی جهت بهبود فرم بافتهای نرم صورت میباشد.
جراحی چانه
موقعیت چانه را میتوان به دو روش تغییر داد: با اضافه کردن مواد خارجی به آن (برای مثال استخوان، غضروف یا هر نوع مواد آلوپلاستیک) یا استفاده از استئوتومی لبه تحتانی جهت آزاد کردن آن بطوری که بتواند جابهجا شود. استئوتومی لبهی تحتانی در صورتی که امکان این جراحی وجود داشته باشد، ارجح است.
جراحی بینی
جراحی بینی برای اصلاح انحرافات بینی یک عمل اضافه در کنار ارتودنسی کاموفلاژ یا جراحی ارتوگناتیک است. در صورتی که بدشکلی بینی در حضور نسبتهای طبیعی دندانی و سایر نسبتهای صورت وجود داشته باشد، در این صورت رینوپلاستی یا جراحی بینی عمل اصلی میباشد، اما در اینجا تمرکز بر استفادهی آن در ترکیب با سایر روشهای درمانی فکی دندانی است. تنوع در آناتومی طبیعی بینی در میان گروههای نژادی مختلف باید در هنگام تشخیص بدشکلی بینی در نظر گرفته شود.
روشهای جایگزین منطقی
- یک جراحی فک در بیمار مبتلا به مشکلات هر دو فک- نحوهی تغییر شکل حاصل از گرافت استخوان آنلی در سطح قدامی مسطح فک بالا غیر قابل پیشبینی است. در این صورت مواد غضروفی یا آلوپلاستیک ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند. موارد استفادهی این روش شامل عدم تقارن فک پایین، آسیب در اثر ضربه، کوچک بودن استخوان بینی و نواحی کمبود در بخشهای استئوتومی که نیاز به کاموفلاژ دارند.
- عملهای بافت نرم، جراحی زیبایی لب، زیاد کردن طول بوسه گاه ممکن است از جمله روشهای جایگزین باشند.