پرسش و پاسخ درمورد ارتودنسی (آگاهی‌های لازم قبل و بعد از درمان)

ارتودنسی (یا همان ارتوپدی فک و صورت) شاخه‌ای تخصصی در دندانپزشکی است که روی تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های چهره و دندان تمرکز می‌کند. زمانی که دندان‌ها و فک‌ها به صورت صحیح روی هم قرار نگیرند ممکن است دندان‌ها کج‌وکوله به نظر برسند، بایت به درستی عمل نکند یا فک‌ها نامتعادل به نظر برسند. ارتودنسی این مشکلات را رفع می‌کند. در این مقاله، به سوالاتی که به صورت مکرر درباره ارتودنسی پرسیده می‌شود پاسخ داده می‌شود.

سوالاتی که به صورت رایج در ارتباط با ارتودنسی پرسیده می‌شوند

ارتودنسیت کیست؟

ارتودنتیست کسی است که در زمینه تشخیص، پیشگیری و درمان بی‌نظمی‌های دندانی و چهره‌ای تخصص دارد. همه متخصصین ارتودنسی دندانپزشک هستند اما تنها 6 درصد دندانپزشکان ارتودنتیست هستند. پذیرفته شدن در دوره تخصص رشته ارتودنسی شدیدا رقابتی و انتخابی است و تخصص گرفتن در  این زمینه سالهای زیادی طول می‌کشد و آموزش و تلاش زیادی می‌طلبد.

چه نوع درمان ارتودنسی در دسترس قرار دارد؟

روزگار استفاده از بندهای فلزی که دورتا دور هر دندان را در بر می‎‌گرفت مدت‌هاست به سر آمده! استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های نوین باعث شده میزان درد، تعداد جلسات مراجعه به پزشک و طول دوره درمان کاهش پیدا کند. به علاوه گزینه‌های دیگری مانند بریس فلزی، بریس‌های نیمه شفاف و اینویزالاین نیز در دسترس افراد قرار دارند. با انجام معاینه اولیه دندانپزشک بهترین درمان در دسترس را بر اساس نیازهای فرد انتخاب می‌کند و سپس طرح درمان، بازه زمانی مورد نیاز و هزینه تقریبی درمان را مشخص می‌کند.. بریس‌های فلزی رایج‌ترین نوع بریس هستند که از فولاد ضدزنگ ساخته شده و نسبت به انواع قبلی خود کوچکتر، راحت‌تر و جذاب‌تر هستند. بریس‌های شفاف (یا سرامیکی) محبوبیت بسیاری در میان بزرگسالان دارند. تنها عیب آن‌ها این است که شکننده‌تر هستند و رابط‌های الاستیک آن‌ها ممکن است در حدفاصل بین جلسات ویزیت تغییر رنگ دهند.

مزایای انجام درمان ارتودنسی چیست؟

همه می‌دانیم که دندان‌های مرتب تاثیر زیادی روی زیبایی ظاهر لبخند فرد می‌گذارند. متخصصین ارتودنسی در تشخیص، درمان و پیشگیری از بی‌نظمی‌های دندان و صورت در کودکان و بزرگسالان تخصص دارند. تمیزکردن و نگه‌داری از دندان‌ها شلوغ و کج‌وکوله دشواراست و عدم توجه به این مسئله،  باعث پوسیدگی دندان و در نهایت بیماری لثه و از دست رفتن دندان می‌شود. بنابراین انجام ارتودنسی باعث می‌شود نیاز به ویزیت شدن توسط دندانپزشک در آینده کاهش پیدا کند. مشکلات دندانی که برای درمان نیاز به ارتودنسی دارند ممکن است باعث ایجاد ساییدگی در سطح دندان‌ها، کاهش کارایی جویدن غذا و فشار بیش از حد روی لثه و استخوان شوند. عدم ترازبودن مفصل فک می‌تواند حتی منجر به بروز سردردهای مزمن یا درد در صورت و گردن شود.

پس از اینکه بریس‌ها برداشته می‌شوند چه اتفاقی می‌افتد؟

زمانی که متخصص ارتودنسی بریس‌ها را برمی‌دارد مرحله نگه‌دارنده درمان را آغاز می‌کند. نتیجه نهایی ارتودنسی بستگی به این دارد که شما از نگهدارنده استفاده می‌کنید یا خیر. بنابراین ادامه کار را رها نکنید. به خاطر داشته باشید که قبل از غذاخوردن نگه‌دارنده را خارج کنید و پیش از برگرداندن آن به دهان آن را مسواک بزنید. روش دیگری که متخصصین ارتودنسی از آن استفاده می‌کنند این است که از یک نگهدارنده سیمی ثابت در سطح داخلی دندان‌ها استفاده می‌کنند.

سن مناسب برای انجام درمان ارتودنسی چه زمانی است؟

چنانچه می‌خواهید ظاهر و احساس لبخند خود را بهتر کنید دیگر مهم نیست در چه سن و سالی هستید. بر اساس توصیه ارتودنتیست‌ها، کودکان باید حدود هفت سالگی به ارتودنتیست مراجعه کنند. معاینه در این سن کمک می‌کند تا ارتودنتیست مشکلات جزئی در رشد فک و دندان‌های در حال جوانه‌زدن را شناسایی کند. این مسئله بسیار مهم است زیرا برخی مشکلات ارتودنسی اگر زودتر شناسایی شوند درمان آن‌ها راحت‌تر است. البته این حرف به این معنا نیست که همه کودکان درسن7 سالگی نیاز به درمان ارتودنسی دارند. تنها درصد بسیار کمی از کودکان به انجام این درمان نیاز پیدا می‌کنند. اما انجام این معاینه هر چه زودتر انجام شود بهتر است.

درمان ارتودنسی تنها مختص کودکان و نوجوانان نیست. از هر 5 بیمار ارتودنسی یک نفر بیش از 21 سال دارد. مهم نیست که خودتان می‌خواهید ارتودنسی انجام دهید یا فرزند دلبندتان، هیچ زمانی برای ملاقات با یک ارتودنتیست دیر نیست.

آیا نگه‌دارنده می‌تواند بدردیف‌شدگی دندان ها را تصحیح کند؟

نگه‌دارنده‌ها اصولا برای (نگه‌داشتن) دندان در موقعیتی که به علت درمان ارتودنسی در آنجا قرار گرفته طراحی شده‌اند. می‌توان با استفاده از نگه‌دارنده کمی موقعیت دندان‌ها را تغییر داد. زمانی که بریس‌ها برداشته می‌شوند همه بیماران برای نگه‌داشتن دندان‌ها در موقعیت صحیح باید از ریتینر استفاده کنند. اگر از ریتینر استفاده نشود ممکن است دندان‌ها به سمت جای قبلی خود تغییر مکان می‌دهند.

استفاده از بریس چقدر هزینه دارد؟

هزینه‌های ارتودنسی با توجه به شدت مشکل، طول دوره درمان و پیچیدگی درمان متفاوت است. هزینه‌ها و برنامه‌ریزی برای پرداخت آن‌ها مفصل در جلسه مشاوره مورد بحث قرار می‌گیرد. بیشتر پزشکان حدود یک چهارم هزینه کل را در شروع درمان می‌گیرند. مابقی هزینه به صورت قسطی و ماهیانه در طول دوره درمان پرداخت می‌شود.

آیا درمان ارتودنسی درد دارد؟

ارتودنتیست‌ها از آخرین تکنولوژی برای حرکت دادن دندان‌ها استفاده می‌کنند. استفاده از جدیدترین پیشرفت‌ها در تکنولوژی باعث شده درمان‌ها با سهولت بیشتری انجام شوند. بریس‌های ارتودنسی در حال حاضر کوچکتر و نرم‌تر ساخته می‌شوند به علاوه سیم‌های ظریف نیروی خفیف مداومی را در طول یک دوره زمانی طولانی‌تر اعمال می‌کنند. معمولا بیمار در مطب پزشک دردی احساس نمی‌کند اما ممکن است برخی بیماران تا 3-2 روز پس از تنظیم کمی درد داشته باشند که البته این در بسیاری از بیماران اتفاق نمی‌افتد. برای تسکین درد دندان‌ها می‌توان از داروهای مسکنی که بدون تجویز پزشک در داروخانه‌ها موجود هستند استفاده کرد.

آیا استفاده از بریس در ورزش‌ کردن محدودیت ایجاد می‌کند؟

فرد بدون هیچگونه محدودیتی می‌تواند به ورزش و فعالیت مورد علاقه خود بپردازد. ارتودنتیست‌ها توصیه اکید دارند که فرد در ورزش‌های تماسی یا هر نوع ورزش دیگری که در ان احتمال ضربه به صورت وجود دارد از گارد دهانی استفاده کند.

آیا هدف درمان ارتودنسی تنها بهبود لبخند فرد است؟

نه اینطور نیست. انجام ارتودنسی نه تنها ظاهر لبخند را بهتر می‌کند بلکه ردیف‌شدگی و تناسب دندان‌ها را نیر بهبود می‌بخشد. دندان‌های کج‌وکوله ممکن است باعث ایجاد پوسیدگی در دندان یا بیماری لثه شوند. یک بایت دچار مشکل مشکلاتی در جویدن فرد ایجاد کرده یا باعث درد  عضلانی و ایجاد ناراحتی و درد در مفصل فک می‌شود.

تا چه مدت فرد باید از بریس استفاده کند؟

عوامل زیادی مانند نوع مشکل بایت، پاسخ به درمان و همکاری بیمار در تعیین طول دوره درمان نقش دارند. این که سن عامل مهمی نیست می‌تواند یک خبر خوب باشد. اگرچه، برخی مشکلات خفیف در کمتر از یک سال رفع می‌شوند اما موارد پیچیده ممکن است نیاز به 3-2 سال دوره درمان داشته باشند.

ارتودنسی جراحی چیست؟

جراحی ارتودنسی برای بیماران بزرگسال و برخی نوجوانانی که بدشکلی‌های اسکلتی شدید دارند توصیه می‌شود. گاهی اوقات موقعیت فک‌ها با حالت طبیعی خود بسیار فاصله دارد و روش‌های ارتودنسی معمول نمی‌توانند این بدشکلی اسکلتی را تصحیح کنند. ارتودنسی جراحی همراه با درمان ارتودنسی کامل انجام می‌شود. معمولا جراحی ساختار فک در اواسط درمان کامل ارتودنسی و تقریبا یک سال پس از کارگذاشتن بریس‌ها انجام می‌شود.

آیا دندان‌ها با رشد کردن صاف می‌شوند؟

خیر. فاصله بین دندان‌های جلویی با رشد فرد افزایش نمی‌یابد. در بیشتر افراد، پس از درآمدن دندان‌های آسیای بزرگ دائمی، با افزایش سن فضای بین دندان‌های دائمی کاهش می‌یابد.

آیا برای کارگذاشتن بریس باید از دندان‌ها کشیده شود؟

گاهی اوقات برای گرفتن نتیجه بهتر از ارتودنسی باید از دندان‌ها کشیده شود. هدف ارتودنسی  ایجاد دندان‌های صاف و چهره متعادل و متناسب است. اگرچه، از آنجا که تکنولوژی جدید روش‌های ارتودنسی پیشرفته‌تری را ارائه کرده است همیشه کشیدن دندان برای ارتودنسی ضرورت ندارد.

بعد از ارتودنسی هر چند وقت یک بار باید به مطب مراجعه کرد؟

قرار ملاقات‌ها طبق نیاز بیمار برنامه‌ریزی می‌شوند اما در بسیاری افراد هر 10-5 هفته باید توسط ارتودنتیست خود ویزیت شوند. چنانچه هر نوع شرایط خاصی وجود داشته باشد که نیاز به نظارت مکرر داشته باشد بر اساس آن قرار ملاقات بعدی برنامه‌ریزی خواهد شد.

آیا بیمار در روزی که ارتودنسی انجام داده می‌تواند به مدرسه برود؟

بله. هیچ دلیلی برای غیبت از مدرسه برای کسی که ارتودنسی انجام داده وجود ندارد.

آیا غذاهای خاصی وجود دارد که فردی که ارتودنسی انجام داده نتواند بخورد؟

بله. با شروع درمان دستورالعمل‌های کامل توضیح داده خواهد شد و فهرست کاملی از غذاهایی که بیمار باید از خوردن آن‌ها اجتناب کند در اختیار وی قرار داده خواهد شد. برخی از این غذاها عبارتند از: یخ، آب‌نبات سفت، سبزیجات خام و همه غذاهای چسبنده (مانند کارامل و تافی). با پیروی از این دستورالعمل‌ها می‌توانید از وارد شدن آسیب یا شکسته شدن بریس‌ها جلوگیری کنید.

در دوره درمان ارتودنسی فرد باید چند بار در روز مسواک بزند؟

در این دوره فرد باید حداقل 4 بار در روز بعد از هر وعده غذایی و پیش از رفتن به رختخواب دندان‌های خود را مسواک بزند. ما به بیمار طریقه کشیدن نخ دندان را آموزش داده و در صورت لزوم یک خمیردندان ویژه حاوی فلوراید برای وی تجویز می‌کنیم.

در چه صورت باید یک قرار ملاقات اورژانسی با ارتودنتیست هماهنگ کرد؟

اگر بریس‌ها درد شدیدی ایجاد کرده‌اند یا دستگاه ارتودنسی دچار شکستگی شده، بهتر است با مطب تماس بگیرید. در بیشتر موارد، برخی دندانپزشکان می‌توانند از پشت تلفن مشکل را رفع کنند. چنانچه به یک قرار ملاقات اورژانسی نیاز دارید آن‌ها این زمان را در اختیار شما قرار می‌دهند.

آیا کودک من به یک اکسپندر نیاز دارد؟

با انجام معاینه اولیه، مشخص می‌شود که آیا فرد نیاز به یک اکسپندر دارد یا خیر.

آیا اگر فردی دندان از دست رفته داشته باشد یا روکش‌گذاری کرده باشد می‌تواند ارتودنسی انجام دهد؟

بله. دندانی که روکش دارد درست مانند دندانی که یک پرکردگی ساده دارد حرکت می‌کند. زمانی که دندان‌ها از دست می‌روند درمان ارتودنسی به ردیف شدن دندان‌های باقیمانده کمک می‌کند.